در حوزه فناوری اطلاعات، یکی از اصلیترین پلتفرمهای مورد استفاده برای اجرای سرویسها و برنامههای تحت وب سرورهای لینوکس هستند. ( خرید سرور مجازی خارج ) مدیریت منابع سرور لینوکس به خاطر افزایش حجم و پیچیدگی برنامهها، به یک چالش مهم تبدیل شده است. به همین علت است که مشاهده و نظارت بر منابع استفاده شده توسط سرور لینوکس، ( خرید هاست لینوکس ) یکی از جنبههای مهم در مدیریت سرورهاست. این اطلاعات برای مدیران سیستمها و سرورهای لینوکس بسیار مفید خواهد بود. با درک دقیق از نحوه مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس، افراد میتوانند بهبودهای لازم را در عملکرد سرورها ایجاد کرده و به بهترین شکل ممکن از توانمندیهای این پلتفرم محبوب استفاده کنند.
در این مقاله ما به بررسی نحوه مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس میپردازیم. از جمله این منابع میتوان به پردازنده (Cpu)، حافظه (Ram)، فضای دیسک (Hard Disk Drive) و ... اشاره کرد. ما به بررسی ابزارها و روشهای مختلفی که برای مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس وجود دارد، خواهیم پرداخت.
مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس
دلایلی که باید مشخصات منابع سرور لینوکس را مشاهده کرد
بررسی و مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس لازم و ضروری است. برخی از دلایل اصلی برای بررسی منابع سرور لینوکس عبارتند از:
پیشگیری از مشکلات
با مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس، میتوان مشکلات احتمالی را تشخیص داد و از آنها پیشگیری کرد. به عنوان مثال اگر استفاده از رم یا پردازنده به آخرین حد خود رسیده باشد، باعث کاهش کارایی سیستم شود و یا حتی سیستم با کرش روبرو شود. با بررسی و مشاهده مشخصات منابع سرور لینوکس میتوان از به وجود آمدن چنین مشکلاتی جلوگیری کرد.
افزایش بهرهوری
با مشاهده و بررسی مشخصات منابع سرور لینوکس، میتوان بهرهوری سیستم را افزایش داد. مثلا میتوان عملکرد منابع سیستم را افزایش داد و منابع را به صورت بهینهتر بین برنامهها و سرویسها تقسیم کرد تا باعث مدیریت بهتر رم و فضای دیسک شود.
مدیریت منابع مالی
با بررسی منابع سرور میتوان از نیازهای سرور شناخت دقیقی پیدا کرد تا هزینههای مربوط به منابع سختافزاری و نرمافزاری را بهینه کرد و منابع مالی را بهتر مدیریت کرد.
نظارت بر امنیت
گاهی اوقات، افزایش ناپایداری یا استفاده غیرعادی از منابع سرور میتواند به علت حملات امنیتی باشد. کاربران با استفاده از بررسی منابع میتوانند از تغییرات مشکوک در سرور با خبر شوند و اقدامات امنیتی مناسب را اعمال کنند تا از حملات به سیستم جلوگیری کنند.
پیشبینی نیازهای آینده
با بررسی مشخصات منابع سرور لینوکس میتوان مقدار مصرف برنامهها و سرویسها از منابع را مشخص کرد تا بتوان توسعه و بهروزرسانیهای آینده را به بهترین شکل ممکن انجام داد.
تشخیص خطاها
با بررسی منابع، کاربران میتوانند خطاها و عیوب به وجود آمده در سیستم را تشخیص دهند و برای رفع آنها اقدام کرده و عملکرد سیستم را بهبود ببخشند.
به طور کلی، بررسی منابع سرور لینوکس یکی از عناصر اساسی در مدیریت سرورهاست تا بتوان ظرفیت و عملکرد سیستم را افزایش داد و مشکلات احتمالی را به موقع پیشبینی کرد.
مسیر اطلاعات سرور لینوکس
در لینوکس، اطلاعات سختافزاری در مسیرها و فایلهای مختلفی ذخیره میشوند. این اطلاعات به صورت معمول در دایرکتوریها و فایلهای ‘/sys’ و ‘/proc’ قابل دسترسی هستند. این اطلاعات در دایرکتوریها و فایلها در هسته لینوکس به صورت پویا تولید و بروزرسانی میشوند و معمولا محتوای آنها به صورت لحظهای تغییر میکند. هر فایل یا دایرکتوری در /sys و /proc ممکن است نقش خاص و یا معنی خاصی داشته باشد و برای نمایش اطلاعات خاصی ایجاد شده باشد.
فایلها معمولا محتوای ثابت دارند و اطلاعات مشخصی را نمایش میدهند. برخی از فایلها نیز به عنوان واسطه برای دریافت اطلاعات از هسته لینوکس عمل میکنند. از طریق خواندن یک فایل میتوان اطلاعات مربوط به یک ویژگی خاص را دریافت کرد، همچنین هر فایل به طور مستقل اطلاعات مربوط به یک جنبه خاص از سیستم را نمایش میدهد. دایرکتوریها شامل چندین فایل و یا دایرکتوری دیگر هستند که اطلاعات مربوط به یک گروه از ویژگیها را در خود نگهداری میکنند.
در دایرکتوری اطلاعات مرتبط با یک ویژگی از سیستم نگهداری میشود، که باعث مدیریت آسانتر اطلاعت میگردد. با مشاهده لیست فایلها و دایرکتوریها درون یک دایرکتوری، میتوان به سرعت به تمامی اطلاعات مربوط به یک جنبه خاص از سیستم دسترسی پیدا کرد.
مشاهده مشخصات Cpu
دستور lscpu
دستور lscpu یک ابزار خط فرمان در لینوکس است که اطلاعات کاملی از پردازنده (cpu) سرور لینوکس را نمایش میدهد. این دستور در اکثر نسخههای لینوکس به صورت پیشفرض نصب شده است و برای دریافت اطلاعات مربوط به پردازنده بسیار کارآمد است. برای استفاده از دستور lscpu کافیست ترمینال را باز کرده و این دستور را وارد کنید تا به شما یک خروجی کوتاه و خوانا از ویژگیهای پردازنده سرور نمایش دهد که این خروجی به صورت زیر است:
- نوع پردازنده (Architecture): نشان دهنده معماری پردازنده
- تعداد هستهها (CPU(s)) :تعداد کل هستههای پردازنده شامل هستههای فیزیکی و مجازی (رشتهها)
- تعداد رشتهها به ازای هر هسته (Thread(s) per core) :تعداد رشتههای همزمان قابل پشتیبانی توسط هر هسته فیزیکی
- تعداد هستهها به ازای هر سوکت (Core(s) per socket) :تعداد هستههای فیزیکی در هر سوکت فیزیکی (پردازنده فیزیکی)
- تعداد سوکتها (Socket(s)) :تعداد کل سوکتهای پردازنده در سیستم
- نام مدل پردازنده (Model name) : نام مدل دقیق پردازنده
- تکنولوژی مجازیسازی (Virtualization) :نشان دهنده پشتیبانی پردازنده از تکنولوژی مجازیسازی
- سطح کش (L1d cache, L1i cache, L2 cache, L3 cache) :اندازه و نوع کش هر سطح (Level) در پردازنده
- سرعت پایه پردازنده (CPU MHz) : سرعت پایه (Base Clock) پردازنده به واحد مگاهرتز
- حالتهای مختلف توان (CPU op-mode(s)) : حالتهای مختلف عملکرد پردازنده مانند 32 بیتی و 64 بیتی
- توان مصرفی (Power management) : اطلاعات مربوط به مدیریت توان ویژگیهای مصرف انرژی پردازنده
مشاهده مشخصات cpu
فایل /proc/cpuinfo
یکی از فایلهای مهم در لینوکس، فایل /proc/cpuinfo است که اطلاعات جامعی از پردازندههای سیستم را در اختیار قرار میدهد. این فایل به صورت پویا توسط هسته لینوکس ایجاد میشود. با استفاده از دستور cat یا دستورهای مشابه آن، میتوانید محتوای این فایل را مشاهده کنید که به صورت زیر است:
cat /proc/cpuinfo
همچنین برای مشاهده تعداد coreهای (هسته) cpu میتوانید از دستور زیر استفاده کنید:
cat /proc/cpuinfo | grep processor -c
- نام مدل پردازنده (model name): نام مدل دقیق پردازنده
- معماری پردازنده (cpu architecture): معماری پردازنده
- تعداد هستهها (cpu cores): تعداد هسته¬های فیزیکی پردازنده
- تعداد رشتهها به ازای هر هسته (cpu siblings): تعداد رشتههای قابل پشتیبانی توسط هر هسته فیزیکی به صورت همزمان
- تعداد هستهها به ازای هر سوکت (cpu cores): تعداد هستههای فیزیکی در هر سوکت فیزیکی (پردازنده فیزیکی)
- تعداد سوکتها (physical id): تعداد کل سوکتهای پردازنده در سیستم
- توان مصرفی (cpu MHz): سرعت پایه (Base Clock) پردازنده به واحد مگاهرتز
- سرعت حداکثر (cpu max MHz): حداکثر سرعت قابل دستیابی توسط پردازنده
- سرعت حداقل (cpu min MHz): حداقل سرعت قابل دستیابی توسط پردازنده
- تکنولوژی مجازیسازی (flags): لیستی از ویژگیهای پردازنده از جمله پشتیبانی از تکنولوژی مجازیسازی
- کش (cache size): اندازه کشهای مختلف پردازنده
- فضای حافظه (address sizes): اندازه فضای حافظه قابل دسترس توسط پردازنده
محتوای این فایل ممکن است بسیار جزئی و پیچیده باشد، اما با استفاده از این فایل میتوانید اطلاعات مهمی در مورد پردازنده سرور لینوکس خود دریافت کنید.
مطالب بیشتر، اطلاعات بیشتر
مشاهده مشخصات Ram
برای مشاهده مشخصات رم در سرور لینوکس از چند روش استفاده میشود. برخی از این روشهای معمول در زیر آورده شده است.
دستور free
دستور free یک ابزار خط فرمان در لینوکس است که اطلاعات جامعی مربوط به حالت استفاده و موجودی حافظه در سیستم را نمایش میدهد. برای اجرای این دستور کافیست عبارت زیر را در خط فرمان تایپ کنید:
free -h
در دستور بالا، h- (human-readable) اطلاعات را به صورت خواناتر نمایش میدهد که برای راحتتر درک کردن اطلاعات بسیار کارآمد است.
اجزای مختلفی که این دستور نمایش میدهد به صورت زیر است:
- حافظه کل (total): میزان کل حافظه فیزیکی در سیستم شامل RAM و Swap به واحد گیگابایت (GB).
- حافظه استفاده شده (used): میزان حافظه فیزیکی که در حال حاضر استفاده میشود، به واحد گیگابایت.
- حافظه آزاد (free): میزان حافظه فیزیکی که در حال حاضر خالی است و برای استفاده فوری آماده است، به واحد گیگابایت.
- حافظه به کار رفته (shared): میزان حافظه فیزیکی که توسط کدهای مشترک بین چند پردازنده به اشتراک گذاشته شده است.
- حافظه دنبالهای (buffers): میزان حافظه فیزیکی که توسط سیستم برای ذخیره دادههای موقت نگهداری میشود.
- حافظه ذخیره فایل (cached): میزان حافظه فیزیکی که توسط سیستم به عنوان حافظه نهان برای سریعتر کردن دسترسی به دادهها اختصاص یافته است.
- حافظه swap کل (Swap total): میزان کل حافظه swap در سیستم به واحد گیگابایت.
- حافظه swap استفاده شده (Swap used): میزان حافظه swap که در حال حاضر از آن استفاده میشود، به واحد گیگابایت.
- حافظه swap آزاد (Swap free): میزان حافظه swap که در حال حاضر خالی است و برای استفاده فوری آماده است، به واحد گیگابایت.
این دستور به شما اطلاعات جامعی از موجودی حافظه سیستم، همراه با مقادیر خوانا نمایش میدهد.
مشاهده فایل /proc/meminfo
فایل /proc/meminfo یکی از فایل های مجازی موجود در سیستم فایل proc در لینوکس است که اطلاعات دقیقی درباره وضعیت حافظه سیستم ارائه میدهد. این فایل اطلاعات گسترده و جزئی تری را درباره RAM و Swap در اختیار شما قرار میدهد. برای دیدن این اطلاعات دستور زیر را اجرا کنید.
cat /proc/meminfo
اطلاعاتی که این فایل به شما نمایش میدهد در تصویر زیر نشان داده شده.
مشاهده مشخصات RAM
در اینجا به برخی از مقادیر مهمی که این فایل در خروجی به شما نشان میدهد، اشاره میکنیم:
- MemTotalاین مقدار نشان دهنده میزان کل حافظه RAM فیزیکی است که برحسب کیلوبایت میباشد.
- MemFreeمقدار حافظه ای که در حال حاضر آزاد است و توسط هیچ سرویسی استفاده نمیشود و به صورت مستقیم در دسترس است.
- MemAvailableاین مقدار میزان حافظه ای را نشان میدهد که میتواند برای شروع برنامه ها یا سرویس های جدید مورد استفاده قرار گیرد. این مقدار شامل حافظه cache و buffers نیز هست که در صورت نیاز توسط سیستم آزاد میشوند.
- Buffersنشان دهنده مقدار حافظه ای است که برای بافرهای دیسک استفاده میشود. این بافرها برای ذخیره داده های ورودی و خروجی دیسک مورد استفاده قرار میگیرند.
- Cachedنشان دهنده مقدار حافظه ای است که برای ذخیره داده های کش صفحات استفاده شده است.
- Activeنشان دهنده میزان حافظه ای است که اخیرا استفاده شده و به احتمال زیاد در حافظه باقی میماند.
- Inactiveنشان دهنده مقدار حافظه ای است که اخیرا استفاده نشده و در صورت نیاز میتواند آزاد شود.
- SwapTotalاین مقدار نشان دهنده کل فضای swap موجود در سیستم است.(فضای swap حافظه ای روی دیسک است که در زمان پر شدن RAM از آن استفاده میشود.)
- SwapFreeمیزان فضای swap در حال حاضر آزاد است و استفاده نمیشود.
- Dirtyمیزان حافظه ای که شامل داده ها و اطلاعات تغییر یافته است و هنوز روی دیسک نوشته نشده است.
- writebackمیزان حافظه ای که در حال حاضر به فرآیند نوشتن روی دیسک مشغول است.
- Shmem (Shared Memory) نشان دهنده میزان حافظه ای است که به عنوان حافظه اشتراکی استفاده میشود.
فایل proc/meminfo/ یک ابزار قدرتمند برای دسترسی به اطلاعات حافظه سیستم در لینوکس است. این اطلاعات ارائه شده به دلایل زیر اهمیت دارند:
- مانیتورینگ و بهینه سازی عملکرد این اطلاعات به شما کمک میکند تا وضعیت حافظه سیستم را بررسی و عملکرد آن را بهینه سازی کنید. درک مقدار حافظه استفاده شده و آزاد برای جلوگیری از مشکلات عملکردی بسیار مهم است.
- پیشگیری از مشکلات حافظه با نظارت مداوم بر میزان حافظه های Available، Free و Swap میتوان از پر شدن حافظه و کاهش کارایی سیستم جلوگیری کرد.
- تشخیص مشکلات حافظه مقدار بالای حافظه Dirty یا استفاده بیش از حد از Swap میتواند نشان دهنده مشکلاتی مانند نشت حافظه (memory leak) یا تنظیمات نادرست Swap باشد.
مشاهده مشخصات دیسک (Hard Disk Drive)
برای مشاهده مشخصات هارد دیسک در سرور لینوکس میتوانید از دستورات مختلفی استفاده کنید. (انواع هارد دیسک کدامند) در زیر چند مورد از پرکاربردترین دستورات را برای مشاهده مشخصات دیسک، آوردهایم.
دستور lsblk
lsblk که مخفف list block devices میباشد اطلاعاتی درباره دستگاه های بلاک (block devices) مانند هارد دیسک ها، SSDها، پارتیشن ها و دستگاه های مرتبط نمایش میدهد. این دستور خروجی را در قالبی خوانا ارائه میدهد که شامل نام دستگاه، اندازه، نوع و مسیر فایل ها و دایرکتوری های دستگاه (mount point) است.
پس از اجرای دستور lsblk، خروجیای که نمایش داده میشود مانند تصویر زیر است.
مشاهده مشخصات هارد دیسک
- NAME نام دستگاه یا پارتیشن
- MAJ:MIN شماره های اصلی و فرعی دستگاه
- RMنشان دهنده قابل جابجایی بودن (removable) یا نبودن دستگاه (0 یا 1)
- SIZEاندازه دستگاه یا پارتیشن
- ROنشان دهنده اینکه دستگاه فقط خواندنی (read-only) است یا نه (0 یا 1)
- TYPEنوع دستگاه (lvm, part, disk,…)
- MOUNTPOINTSمسیری که دستگاه در آن مونت شده است.
این دستور به شما اطلاعات جامعی از موجودی حافظه سیستم، همراه با مقادیر خوانا نمایش میدهد.
بدون دیدگاه